Beoordelingsgesprekken. Ze worden vaak als tijdrovend en subjectief ervaren. Maar hoe komt dit? En hoe zorg je dat deze gesprekken wel als eerlijk en objectief worden ervaren? We leggen je uit hoe het anders kan.
Wat is een beoordelingsgesprek?
Een beoordelingsgesprek is een formeel moment waarop je als leidinggevende terugblikt op de prestaties van een medewerker. Vaak gebeurt dat aan het einde van het jaar. Je beoordeelt hoe iemand het heeft gedaan ten opzichte van de doelen die zijn afgesproken. Dit gesprek heeft dan ook vaak gevolgen voor het salaris of een mogelijke promotie.
Het verschil tussen een beoordelingsgesprek en een functioneringsgesprek
Het verschil met een functioneringsgesprek? Dat zit vooral in de toon en het doel van het gesprek. Bij een functioneringsgesprek draait het om samenwerking, wederzijdse verwachtingen en ontwikkeling. Een beoordelingsgesprek is eenrichtingsverkeer: de leidinggevende geeft een beoordeling.
Het beoordelingsgesprek is dus minder een gesprek, en meer een eenzijdige evaluatie van iemands prestaties.
Waar moet een beoordelingsgesprek aan voldoen?
Veelgehoorde kritiek op het beoordelingsgesprek is dat het te vaak een ‘veroordelingsgesprek’ wordt. Dit wordt veroorzaakt doordat:
- Het gesprek wordt ervaren als eenzijdig;
- Prestaties vanuit het verleden worden beoordeeld zonder dat er tussentijds echt iets besproken is.
Het is dan ook beter om van het beoordelingsgesprek een evaluatiegesprek te maken. Dat doe je door niet één keer per jaar een oordeel te vellen, maar door het gesprek gaande te houden. Een continue dialoog, waarin doelen, verwachtingen en resultaten transparant zijn voor zowel medewerker als leidinggevende. Zo kun je op basis van concrete data en gedragsvoorbeelden objectief evalueren, ontwikkelen én belonen.
Tip 💡 Om te zorgen voor duidelijke verwachtingen, kun je die alvast vastleggen in de vorm van skills, competenties, doelen en KPI’s in een functieprofiel.
Een modern beoordelingsgesprek voldoet dan ook aan een paar belangrijke voorwaarden:
- Transparante criteria: Maak vooraf duidelijk waarop beoordeeld wordt – bijvoorbeeld op basis van skills, doelen en kernwaarden.
- Objectieve onderbouwing: Gebruik concrete gedragsvoorbeelden en data, in plaats van beoordelen op onderbuikgevoel.
- Gelijke verwachtingen: Zorg dat medewerkers en leidinggevenden hetzelfde beeld hebben van de resultaten en doelen.
- Tijdige voorbereiding: Verzamel input doorlopend, zoals tijdens feedbackmomenten of voortgangsgesprekken, zodat het gesprek niet op zichzelf staat.
- Ruimte voor reflectie: Geef de medewerker ook de kans om op zijn/haar eigen prestaties te reflecteren.
Op deze manier wordt het beoordelingsgesprek een logisch vervolg op de samenwerking van het afgelopen jaar – geen losstaand oordeel, maar een kans om samen vooruit te kijken.
Tips voor het voeren van moderne beoordelingsgesprekken
Wil je van het beoordelingsgesprek een waardevol én motiverend moment maken? Dan is het belangrijk om het traditionele beoordelingsgesprek om te zetten in een evaluatiegesprek. Geen eenrichtingsverkeer, maar een open gesprek waarin je samen met je werknemer terug gaat blikken en vooruit gaat kijken. Dit zijn onze tips voor een modern beoordelingsgesprek:
1. Zorg voor een continue dialoog
Laat het beoordelingsgesprek niet het eerste moment zijn waarop prestaties besproken worden. Door regelmatige check-ins in de vorm van een continue dialoog zorg je dat je voor transparantie over de prestaties, ontwikkeldoelen en doorgroeimogelijkheden van je medewerkers.
2. Maak verwachtingen en doelen inzichtelijk
Bespreek regelmatig de voortgang op doelen en skills. Zo weet iedereen waar ze aan toe zijn en ontstaat er geen discussie over wat “goed” is.
Tip 💡 Met een skills-based functieprofiel weten je werknemers altijd welke vaardigheden vereist zijn in hun specifieke functie.
3. Gebruik data én feedback
Bespreek regelmatig de voortgang op doelen en skills. Zo weet iedereen waar ze aan toe zijn en ontstaat er geen discussie over wat ‘goed’ is.
Een beoordelingsgesprek wordt sterker met objectieve input: zijn de doelen behaald? Welke skills zijn ontwikkeld, en hoe werd die ontwikkeling ervaren door collega’s? Leg daarnaast ook vast welke afspraken jullie maken voor de toekomst. Zo bouw je stap voor stap aan een eerlijke en onderbouwde gesprekscyclus.
4. Zet ontwikkeling centraal
Beoordelen hoeft niet alleen te gaan over prestaties uit het verleden. Kijk ook vooruit: welke skills wil iemand ontwikkelen? Waar liggen groeikansen?
5. Laat ruimte voor eigen inbreng
Een modern beoordelingsgesprek is geen monoloog. Vraag hoe de medewerker het jaar zelf heeft ervaren en wat er volgens hem of haar beter kan.
6. Eindig met concrete vervolgstappen
Spreek geen oordeel uit, maar maak het gesprek praktisch. Denk aan een ontwikkelplan, een aanpassing in rol of taken, of het bespreken van doorgroeimogelijkheden.
Hoe meet je de uitkomst van een beoordelingsgesprek?
Een goed gesprek is een mooie start. Maar om écht iets te kunnen zeggen over prestaties, ontwikkeling of beloning, moet je ook objectief kunnen meten wat er besproken is.
Dat begint met het gebruik van duidelijke beoordelingscriteria, zoals vooraf vastgestelde doelen en skills.
Per criterium geef je een score op een vaste schaal, bijvoorbeeld van 1 tot 5. Die scores kun je vervolgens wegen:
- Misschien telt iemands score bij de vaardigheid ‘cultural fit’ zwaarder mee dan ‘learning agility’.
- Vervolgens weeg je de score per onderdeel, en zo ontstaat een totaalscore
Zo maak je het beoordelingsgesprek niet alleen eerlijker, maar ook concreter en beter onderbouwd.
Welke vragen stel je bij een beoordelingsgesprek
Om een modern beoordelingsgesprek te voeren, is het belangrijk om de juiste vragen te stellen. Zo geef je teamleden inzicht in de thema’s die hun evaluatie beïnvloeden, en kun je hen begeleiden bij concrete punten die zij kunnen verbeteren.
Bij Learned hanteren wij 5 thema’s die de leidraad vormen voor een objectief en transparant beoordelingsgesprek: werkplezier, prestaties, ontwikkeling, leerdoelen en feedback over de organisatie. Dit zijn de beste vragen om te stellen per thema 👇
Werkplezier
- Hoe heb je de werkdruk de afgelopen periode ervaren?
- Wat waren voor jou de meeste inspirerende projecten en/of werkzaamheden waar je de meeste energie van kreeg?
Prestaties
- Wat zijn 3 prestaties waar je trots op bent?
- Wat waren de grootste belemmerende factoren voor je leerdoelen en hoe heb je deze opgelost?
Ontwikkeling
- Welk talent wil je verder ontwikkelen in de komende periode?
- Welke nieuwe vaardigheden wil je de komende periode leren?
Leerdoelen
- Wat zijn je drie grootste leerdoelen van de afgelopen periode en heb je die behaald?
- Blijven je leerdoelen voor de aankomende periode hetzelfde?
Feedback over de organisatie
- Wat zou je graag verbeterd zien binnen de organisatie, en hoe?
- Omschrijf de samenwerking met je leidinggevende/team/directe collega in 3 woorden en geef aan op welke vlakken de samenwerking verbeterd kan worden.
👉 Benieuwd naar meer voorbeeldvragen? Download de e-guide voor 25+ voorbeeldvragen voor het functioneringsgesprek
